ตอนที่137: เทคนิคการเคาะปอดเพื่อระบายเสมหะสำหรับผู้ป่วยนอนติดเตียง
เทคนิคการเคาะปอดเพื่อระบายเสมหะสำหรับผู้ป่วยนอนติดเตียง
หลักการและวิธีการเคาะปอด
1.ทำมือเป็นอุ้งเหมือนรูปถ้วย เพื่อให้เกิดลมหรืออากาศภายในอุ้งมือมากที่สุด
- การเคาะบนผนังทรวงอกควรมีผ้ารองเพื่อป้องกันการบาดเจ็บที่อาจเกิดขึ้น
3.ใช้มือทั้ง 2 ข้าง เคาะเป็นจังหวะสลับกันเป็นจังหวะที่สม่ำเสมอ อยู่ในอัตราการเคาะประมาณ 3-7 ครั้ง/วินาที เสียงที่เคาะควรเป็นเสียงที่กังวานและโปร่ง
- ทิศทางในการเคาะ ควรเป็นวงกลมหรือเคลื่อนไปมา ความถี่ในการเคาะสามารถเลื่อนปรับได้ ตามปัจจัยต่างๆและการเคาะ ใช้เวลาติดต่อกันนาน 2-5 นาที ต่อปอดกลีบหรือต่อท่า
การเคาะปอด ถึงแม้จะมีประโยชน์ต่อการรักษาคือ สามารถทำให้เสมหะหลุดร่อนออกมาจากเนื้อปอดและทางเดินขึ้นมาสู่ทางเดินหายใจส่วนต้น แต่ก็มีข้อเสียจากการเคาะปอดคือ ทำให้เกิดการเกร็งตัวของกล้ามเนื้อเรียบที่หลอดลมและมีผื่นแดงบริเวณที่เคาะ นอกจากนี้และการเคาะยังต้องระวังในกรณีต่างๆดังต่อไปนี้
ข้อควรระวังในการเคาะปอด
ระบบการทำงานของหัวใจและหลอดเลือดผิดปกติ เช่น
- เจ็บหน้าอก (Chest pain)
- ระบบการทำงานของหลอดเลือดและหัวใจ (Hemodynamic) ไม่คงที่
- ระบบการแข็งตัวของเลือด (Coagulopathy)ไม่ปกติแต่ไม่รุนแรง
- ภาวะหัวใจเต้นไม่สม่ำเสมอ (Irregular pulse)
- ผู้ป่วยหลังได้รับการผ่าตัดหัวใจ (Cardiothoracic surgery)
- สัญญาณชีพเปลี่ยนเล็กน้อย เมื่อเปลี่ยนท่าทางผู้ป่วยและสามารถกลับมาสู่ปกติในภายหลังประมาณ 2-3 นาที
ระบบหายใจผิดปกติ (Pulmonary Condition)
- มีอาการของระบบหายใจถูกกด (Respiratory distress)
- ไอเป็นเลือด (Hemoptysis) เล็กน้อย เกิดจากการได้รับบาดเจ็บที่เยื่อบุหลอดลม
- มีลมในช่องเยื่อหุ้มปอดที่ได้รับการรักษาแล้ว (treated pneumothorax)
- ภาวะหายใจหอบเหนื่อย (Dyspnea) ในระดับที่ไม่หนักมาก
- ผู้ป่วยที่อยู่ระยะติดเชื้อระยะเรื้อรัง (Chronic infection disease)
- ผู้ป่วยที่เป็นโรคฝีในปอด (Lung abscess) หรือหนองในช่องเยื่อหุ้มปอด
- หลอดลมเกร็ง (bronchospasm) ไม่รุนแรง
ระบบกล้ามเนื้อและกระดูก (Musculoskeletal Condition)
- ภาวะกระดูกพรุน (Osteoporosis)
- ผู้ป่วยที่ได้รับยาสเตรียรอยด์เป็นเวลานาน (prolong steroid therapy)
- ผู้ป่วยที่ได้รับการผ่าตัดเชื่อมกระดูกแบบมั่นคง (spinal fusion surgery)
- ภาวะการอักเสบของกระดูกอ่อนบริเวณซี่โครง (costal chrondritis)
- การเจริญของกระดูกผิดปกติ (osteogenesis imperfecta)
- มีลมใต้ผิวหนัง (subcutaneous emphysema)
- บริเวณแผลเปิด (open wound)
- แผลไหม้ ระยะเรื้อรัง (burn wound)
- บริเวณแผลผ่าตัดยังไม่ติดดี
- ตำแหน่งบริเวณหน้าอกที่มีแผลติดเชื้อ
ภายใน 1 ชั่วโมงหลังอาหารหรือผู้ป่วยที่ได้รับอาหารแบบหยด (Drip) หรือผู้ป่วยที่มีปัญหาทางด้านจิตใจ หรือผู้สูงอายุที่มีความดันโลหิตสูง หอบหืด หรือตื่นเต้นง่าย รวมไปถึงกลุ่มคนไข้เด็กที่คลอดก่อนกำหนด (prematurity) ที่มีอายุครรภ์น้อยกว่า 28 สัปดาห์
ข้อห้ามในการเคาะปอด
ระบบหลอดเลือดและหัวใจทำงานไม่มีประสิทธิภาพ ได้แก่
- อาการเจ็บหน้าอกอย่างรุนแรง (severe angina chest pain)
- ระบบการแข็งตัวของเกล็ดเลือดไม่ทำงาน (coagulopathy) ขั้นรุนแรงโดยเฉพาะค่าเกล็ดเลือด (platelet count ) มีค่าต่ำอยู่ในช่วง 20000 – 40000 /mm3
- หัวใจเต้นไม่เป็นจังหวะ (Arrhythmia) ได้แก่ การเกิด premature ventricular
Contraction (PVC) เป็นจำนวนมากกว่า 5 ตัวต่อนาที หรือ Arrhythmia เป็นต้น
- ผู้ที่ได้รับการผ่าตัดหัวใจใหม่ (acute cardiothoracic surgery)
- สัญญาณชีพมีแนวโน้มการเปลี่ยนแปลง ที่บ่งบอกถึงสภาวะการทำงานของหลอดเลือดและหัวใจล้มเหลว เช่น ความดันต่ำหรืออัตราการเต้นของหัวใจลดลง เป็นต้น
ระบบหายใจผิดปกติ (Pulmonary Disorder)
- ไอเป็นเลือดสดๆ (hemoptysis) ในปริมาณที่มากโดยไม่ทราบสาเหตุ
- ผู้ป่วยที่มีภาวะหายใจลำบากขั้นรุนแรง (severe dyspnea)
- ผู้ที่อยู่ในระยะติดเชื้อในระบบหายใจ ระยะเฉียบพลัน (acute infection) หรือปอดอักเสบในระยะแรก (acute pneumonia)
- ผู้ป่วยที่มีก้อนลม หรือลิ่มเลือดในกระแสเลือดในปอด (pulmonary embolism)
- ผู้ป่วยโรคมะเร็งปอด (CA lung)
- ผู้ป่วยที่มีลมในช่องเยื่อหุ้มปอดที่ไม่ได้รับการรักษา (untreated pneumothorax)
- ผู้ป่วยวัณโรคในระยะแรก (acute tuberculosis)
- ผู้ป่วยที่เป็นโรคถุงลมโป่งพองขั้นรุนแรง (severe pulmonary emphysema)
- ผู้ป่วยที่มีลมในระบบไหลเวียนเลือดปอด (pneumatocele)
- ภาวะลมแทรกในชั้นเนื้อเยื่อผิวหนัง (subcutaneous emphysema)
ระบบกล้ามเนื้อและกระดูก (Musculoskeletal Condition)
- ผู้ป่วยที่มีกระดูกซี่โครงหัก (fracture rib) หลายตำแหน่ง
- ผู้ป่วยกระดูกหน้าอกหัก (sternum fracture)
- ผู้ป่วยกระดูกไหปลาร้า และสะบักหัก (clavicle and scapular fracture)
>>> ดูรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ http://www.firstphysioclinics.com
>>> เฟิร์สฟิสิโอคลินิกกายภาพบำบัด (FIRSTPHYSIO)
>> > LINE ID: 0852644994
>>> TEL. 085-264-4994
More